7 projektów, które dają nadzieję
Naukowcy na całym świecie pracują nad wynalezieniem metody leczenia urazów rdzenia kręgowego.
Istnieje siedem projektów badawczych, które w głównej mierze finansowane są dzięki funduszom zbieranym podczas dorocznego biegu Wings for Life World Run. Każdy przekazany przez biegaczy grosz, 100% wszystkich otrzymanych podczas niego środków trafia na badania nad rdzeniem kręgowym. I każdy z tych projektów daje nadzieję.
Z czysto naukowej perspektywy, dla zaangażowanych w nie osób, badania nad centralnym układem nerwowym są fascynujące. „Ponieważ są bardzo złożone” – mówi dr Verena May, koordynator naukowy Fundacji Wings for Life. „Z urazami rdzenia kręgowego wiąże się fakt, że wpływają na wszystkie aspekty funkcjonowania ciała”. Na przykład system immunologiczny zwykle po urazie nie funkcjonuje tak, jak powinien. Funkcje pęcherza, jelit i układu krążenia też często sprawiają problemy. Ale w równym stopniu, jak jest to trudne dla ludzi dotkniętych urazami rdzenia, dla naukowców pozostaje „interesującym obszarem badań, ponieważ jest wiele różnych podejść do problemu i miejsc, gdzie można oczekiwać postępu. Z perspektywy naukowej jest to zwyczajnie interesujące” – tłumacz dr May.
Równocześnie badania nad rdzeniem mogą prowadzić do rozwoju w innych dziedzinach. Poniżej siedem ekscytujących projektów finansowanych przez Fundację Wings for Life.
1. Kwas glutaminowy
Sagol School of Neuroscience, Uniwersytet w Tel Awiwie, Izrael
Kwas glutaminowy to najszerzej dystrybuowana substancja przekaźnikowa w centralnym układzie nerwowym. To czynnik pobudzający komórki nerwowe. Jego wysokie stężenie może również doprowadzić do ich obumierania. Pomysł Angeli Ruban sprowadza się do obniżenia stężenia kwasu glutaminowego następującego po uszkodzeniu nerwów i zmniejszenia jego toksycznego efektu powiększającego zniszczenia. Mniejszy poziom kwasu glutaminowego może też prowadzić do poprawy w leczeniu i regeneracji. To podejście okazało się efektywne w eksperymentach przeprowadzanych po udarze lub urazie mózgu. Zarządzanie poszczególnymi enzymami, które rozbijają cząsteczki kwasu glutaminowego w rezultacie przyczyniło się do poprawy funkcji motorycznych. Tego rodzaju terapia wkrótce może wejść w fazę testów klinicznych.
2. Stymulacja elektryczna skóry
Wydział Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej, Uniwersytet Waszyngtoński, Seattle, USA
Zespół naukowców prowadzony przez Cheta Moritza odkrył, że stymulacja elektryczna rdzenia kręgowego na poziomie szyi, prowadzi do znacznej i długotrwałej poprawy funkcjonowania rąk u pacjentów dotkniętych urazami rdzenia na wysokim poziomie. Przy tym stymuluje się skórę z tyłu szyi. Dzięki wykorzystaniu przyklejanych elektrod, nie ma potrzeby ingerencji chirurgicznej. Zaskakujące dla zespołu było to, że zaobserwowano zwiększenie siły mięśni nóg i poprawę czucia nóg. Pozytywnie wpłynęło to również na pracę pęcherza i jelit.
Badacze chcą teraz sprawdzić, czy sprzężenie jednoczesnej stymulacji na karku i w odcinku lędźwiowym, w połączeniu z intensywną rehabilitacją, może poprawić te efekty. W przypadku wysokich urazów rdzenia kręgowego, tego rodzaju postępowanie miałoby odnieść pozytywy wpływ na poprawę wielu różnych funkcji organizmu.
3. Magnetyczne wydłużanie komórek nerwowych
Uniwersytet w Pizie i włoska Krajowa Rada ds. Badań, Piza, Włochy
Jak zmusić komórki nerwowe do odrastania, po urazie rdzenia? Odpowiedzią na to pytanie zajmuje się zespół naukowców prowadzony przez Vittorię Raffę i Marco Mainardi, który w tej dziedzinie wkracza na nowy grunt. Badania pokazują, że nawet niewielka siła jest w stanie stymulować wzrost komórek nerwowych. Ta siła mechaniczna w tym przypadku jest generowana za pomocą pola magnetycznego. Wymagana nanotechnologia jest wysoce skomplikowana i została specjalnie do tego celu opracowana przez grupę badawczą. Tę koncepcję można łączyć z innymi postępowaniami i rozszerzyć o terapię z wykorzystaniem komórek macierzystych, powiększając sieci komórek nerwowych w celu leczenia uszkodzonego rdzenia.
4. Wzmacnianie sieci komórek nerwowych
Uniwersytet Leopolda Franzensa w Innsbrucku i Uniwersytet Medyczny Paracelsusa w Salzburgu, Austria
Neurologowie Frank Edenhofer i Sébastien Couillard-Després pracują nad nowatorskim łączeniem terapii. Ich celem jest przywracanie połączeń pomiędzy komórkami nerwowymi z wykorzystaniem tzw. indukowanych nerwowych komórek macierzystych. Starają się także przeciwdziałać zabliźnianiu, ponieważ formowanie blizn utrudnia regenerację. Aby to się udało, wykorzystują specjalne pęcherzyki zewnątrzkomórkowe, które normalnie odpowiadają za komunikację międzykomórkową. Te konkretne pęcherzyki mają skupić swoje działanie wokół miejsca urazu i w krwiobiegu. Tego rodzaju technika miałaby regenerować połączenia komórek nerwowych i być podstawą terapii pacjentów dotkniętych trwałym urazem rdzenia kręgowego.
5. Śledzenie kodów genetycznych
Wydział Neurologii, Uniwersytet Kalifornijski, San Diego, USA
Najważniejszą drogą impulsów koniecznych do powstania ruchu u człowieka, jest układ korowo-rdzeniowy, który łączy korę mózgową z rdzeniem kręgowym. Przewodzi sygnały z mózgu do rdzenia, które dalej powodują aktywację mięśni, a poprzez nie wywołują ruch. Jednocześnie droga ta ma najmniejszą zdolność do regeneracji. Dlatego potrzebna jest zewnętrzna stymulacja.
Neurologowie, pod kierownictwem Camili Marques de Frerii opracowują terapię będącą połączeniem przeszczepu komórek macierzystych w miejsce urazu z bardzo intensywną rehabilitacją. W pierwszym etapie ich celem jest określenie, które geny aktywują się w ludzkim ciele podczas tej terapii. Gdy kod genetyczny zostanie rozszyfrowany, będzie go można wypróbować ze środkami farmakologicznymi mającymi aktywować ten sam profil. Potem najlepiej aktywujące go substancje będzie można aplikować w nowej terapii lekowej pacjentów z urazami rdzenia kręgowego.
6. Transplantacja
Szpital Shirley Ryan AbilityLab, Chicago, USA
Martin Oudega i jego grupa badaczy specjalizuje się w tak zwanych komórkach Schwanna i ich transplantacji do uszkodzonego rdzenia kręgowego. Celem jest odtworzenie tkanki nerwowej. Istnieje jednak problem związany z przeszczepem, polegający na tym, że nowe komórki szybko obumierają w uszkodzonym miejscu. Naukowcom udało się wykorzystać specjalny biomateriał, który pomaga zredukować nieprzyjazne im warunki w obrębie urazu. Celem badań jest zwiększenie przeżywalności świeżo transplantowanych komórek Schwanna. Nowa, dwuetapowa strategia może fundamentalnie zmienić proces transplantacji i w rezultacie umożliwić leczenie urazów rdzenia kręgowego.
7. Wczesny, intensywny trening ruchowo-rehabilitacyjny
Wydział Medycyny i Zdrowia, Uniwersytet Sydney, Australia
Wczesny i intensywny trening motoryczny jest obecnie najbardziej obiecującą terapią urazów rdzenia kręgowego. Głównie dlatego, że taki trening stymuluje plastyczność rdzenia kręgowego – zdolność do tworzenia nowych połączeń między komórkami. Badania prowadzone przez australijską neurobiolożkę Lisę Harvey skupiają się na efektywności wczesnego i intensywnego treningu motorycznego w kontekście zdrowienia i zachowywania określonych funkcji ciała. W ostatnim czasie, w różnych ośrodkach na całym świecie, w przypadku niektórych rannych pacjentów szybko wprowadzano tę wiedzę w życie. Badania te mają potencjał, aby zmienić metody rehabilitacji pacjentów z uszkodzonym rdzeniem kręgowym na całym świecie.
Wings for Life World Run
Raz do roku, na całym świecie odbywa się Wings for Life World Run – w 2023 już 7 maja. Wszyscy uczestnicy, na całym globie, startują jednocześnie i w tym samym czasie biegną indywidualnie (z Aplikacją Wings for Life World Run), razem w grupowych Biegach z Aplikacją oraz w kilku Biegach Flagowych. Najlepsze jest to, że niezależnie od formy startu, chodzi przede wszystkim o to, żeby wziąć w nim udział. Nie ważne jak dobrze, szybko, czy na jaki dystans biegasz. Nie liczy się to, czy jesteś amatorem biegania, zawodowcem, czy po prostu chcesz się przespacerować. Chodzi o to, żeby bawić się dobrze. Z tego powodu nie ma tradycyjnej linii mety. Zamiast niej, 30 minut po starcie wirtualny (lub w Biegach Flagowych realny) Samochód Pościgowy rozpoczyna pogoń i wyprzedza jednego uczestnika po drugim. Wyniki nie są podawane jako czas, ale jako pokonane kilometry. 100% wpisowego i datków trafia bezpośrednio na badania nad rdzeniem kręgowym. We wszystkich edycjach Wings for Life World Run, które odbyły się do tej pory, 1086988 uczestników reprezentujących 195 narodowości biegło, szło i jechało na wózkach na siedmiu kontynentach, razem zbierając w sumie 38 mln € na wynalezienie metody leczenia urazów rdzenia kręgowego.
